Soalan-soalan berkaitan
Apakah Maksud Imperialisme?
Latar belakang Imperialisme.
Konsep Imperialisme.
Imperialisme
bermaksud dasar sesebuah negara meluaskan pengaruh dan wilayahnya dengan
menjajah negara lain untuk kepentingan tertentu. Imperialisme telah berlaku
sejak Empayar Yunani dan Empayar Rom lagi. Imperialisme moden bermula sejak
abad ke-15 apabila kuasa-kuasa Barat menguasai wilayah-wilayah di Amerika
Latin, Afrika dan Asia. Imperialisme Barat di Asia Tenggara bermula sejak abad
ke-16 kerana didorong oleh hasrat penjajah untuk menguasai ekonomi dan mengubah
sistem politik tanah jajahannya. Portugal mendahului kuasa Barat yang lain
apabila berjaya menawan Melaka pada tahun 1511. Tujuan awal imperialisme Barat
adalah untuk menguasai perdagangan rempah. Revolusi Perindustrian di Eropah
menjadikan persaingan kuasa Eropah bertambah sengit.
Soalan-soalan
berkaitan
Faktor-faktor
berlakunya imperialisme Barat di Asia Tenggara.
Sebab
Asia Tenggara menjadi tarikan imperialisme Barat.
Mengapakah
Asia Tenggara menjadi tumpuan kuasa Barat.
Kedudukan
Asia Tenggara yang strategik kerana terletak di antara perjalanan China dan
India. Asia Tenggara mempunyai tanah yang subur untuk kegiatan pertanian. Revolusi
Perindustrian di Eropah menyebabkan keperluan kepada bahan mentah yang banyak
dan konsisten yang terdapat di Asia Tenggara . Asia Tenggara juga kaya dengan
bahan mentah seperti bijih timah di Tanah Melayu, Indonesia dan Thailand kayu
jati di Burma dan Thailand.
Penduduk
yang ramai di Asia Tenggara menjamin pasaran yang luas untuk barangan keluaran
kilang. Perluasan Imperialisme juga disebabkan oleh berlakunya persaingan
antara kuasa –kuasa Barat seperti Britain, Belanda, Sepanyol, Perancis dan
sebagainya.
Persaingan
ini menyebabkan Asia Tenggara menjadi mangsa imperialisme baru. Bagi masyarakat
Barat semakin luas tanah jajahan mereka semakin tinggi status atau sanjungan
yang diperoleh. Oleh itu keluasan tanah jajahan melambangkan kekuatan dan
kekuasaan serta kekayaan dan kehebatan negara tersebut.
British dan
Belanda menganggap tamadun mereka lebih maju dengan membawa slogan ‘beban orang putih’ dan mendakwa
bertanggungjawab memimpin orang Timur ke arah kehidupan yang lebih sejahtera . Perancis
pula berpegang kepada slogan ‘tugas
menyebarkan tamadun’ di mana mereka bertanggungjawab untuk mentamadunkan
orang Timur.
Para
mubaligh Kristian pula berpendapat bahawa mereka bertanggungjawab menyebarkan
agama Kristian kepada penduduk di tanah jajahan dan di seberang laut.
Perluasan kuasa imperialisme Barat juga disebabkan
oleh perkembangan sistem pengangkutan dan perhubungan. Penggunaan kapal
berkuasa wap membolehkan muatan yang banyak dibawa dan juga mempercepatkan
perjalanan di antara Barat dan Timur.
Pembukaan
Terusan Suez dan kapal berkuasa wap juga menjadikan perjalanan lebih selamat
dan menjimatkan kos. Kemajuan sains dan teknologi seperti penciptaan telegraf
membolehkan kuasa penjajah memberi arahan kepada pegawai mereka dengan lebih
cepat dan berkesan. Ahli-ahli perniagaan Barat dapat berhubung dengan wakil mereka
di Timur dengan mudah dan perdagangan antarabangsa menjadi lebih pesat.
Imperialisme juga berlaku disebabkan oleh masyarakat Eropah ingin memecahkan
monopoli perdagangan rempah ratus dan sutera yang selama ini dikuasai oleh
orang Islam.
Galakan
daripada pemerintah juga mendorong imperialisme berlaku terutamanya apabila
golongan monarki baru di England, Perancis dan Belanda telah mempercepatkan
penjajahan.Oleh sebab itu penjajahan ini sering dikaitan dengan kata-kata gold, glory dan gospel.
Soalan berkaitan
Terangkan ciri-ciri Umum Sistem Birokrasi Barat.
Kerajaan pusat ditubuhkan hasil penyatuan wilayah-wilayah di
tanah jajahan. Gabenor Jeneral
dilantik sebagai ketua pentadbir di tanah jajahan. Pentadbiran dilaksanakan melalui penubuhan biro (jabatan). Pegawai Barat dilantik sebagai ketua
biro.Undang-undang Barat diperkenalkan bagi melicinkan pentdbiran.
Soalan-soalan berkaitan
Jelaskan sistem pentadbiran di Asia Tenggara sebelum dan
selepas kedatangan kuasa Barat.
Huraikan perubuhan politik di Negara berikut : ……
Bandingkan sistem pemerintahan sebelum dan selepas
imperialisme di Asia Tenggara.
Filipina
Sebelum kedatangan
Sepanyol di Filipina, terdapat daerah-daerah kecil dikenali sebagai barangay. Barangay
diperintah oleh golongan datu. Di selatan kepulauan Filipina, wujud
kerajaan-kerajaan Islam. Selepas kedatangan Sepanyol, sistem pentadbiran
berpusat diperkenalkan di Filipina. Gabenor Jeneral menjadi pemerintah
tertinggi. Ketua Datuk Bandar menjadi pentadbir wilayah.Gabenor Kecil menjadi pentadbir
bandar. Pentadbiran tempatan dijalankan melalui Sistem Encomienda.Encomienda
merupakan barangay-barangay yang digabungkan. Pemerintah encomienda dikenali
sebagai encomiendaro. Tugasnya adalah menjaga keamanan, mengutip cukai dan
mengkristiankan penduduk.
Indonesia
Sebelum kedatangan
Belanda, Indonesia terdiri daripada beberapa wilayah berasingan. Contohnya
kerajaan Mataram dan kerajaan Bantam. Kerajaan tersebut diketuai oleh raja dan
dibantu oleh golongan pembesar. Pada peringkat pemerintahan tempatan,
pentadbiran diketuai oleh pembesar tempatan atau bupati (Jawa).
Selepas kedatangan
Belanda.pentadbiran dibahagikan kepada dua iaitu kerajaan pusat dan kerajaan
tempatan. Pentadbiran pusat diketuai oleh Gabenor General. Pentadbiran tempatan
diketuai oleh pembesar tempatan dengan pengawasan pegawai Belanda. Jabatan
kerajaan ditubuhkan. Contohnya Jabatan Pelajaran dan Jabatan Pertanian. Dewan
Tempatan ditubuhkan. Fungsinya sebagai penasihat pentadbiran Belanda tetapi
tiada kuasa perundangan. Volksraad atau
Majlis Rakyat ditubuhkan. Penubuhannya dianggap satu langkah ke arah
kemerdekaan. Penubuhannya hasil desakan Sarekat Islam.
Burma
Sebelum kedatangan
British, Burma mengamalkan sistem pemerintahan beraja di bawah Dinasti
Konbaung. Raja menjadi pemerintah tertinggi. Raja di bantuHluttaw (Majlis
diraja) dan Wun (Pegawai Tinggi Kerajaan). Ketua Bandar ialah Myothugyi. Pegawai
diraja ialah Ahmudan. Terdapat juga Athi iaitu pembesar-pembesar tradisional.
Raja menjadi penaung kepada sami Buddha.
Selepas kedatangan
British, Pesuruhjaya Tinggi British menjadi pemerintah tertinggi di Burma. Akta
Kampung Ulu Burma 1887 dan Akta Perkampungan Burma 1889 diperkenalkan. Pentadbiran
wilayah di ambil alih oleh Myo-ok selaku pegawai bandaran. Sistem undang-undang
Barat diperkenalkan. Majlis Perundangan diperkenalkan. Beberapa jabatan
diperkenalkan. Contohnya jabatan pelajaran dan jabatan kesihatan.
IndoChina
Sebelum Kedatangan
Perancis, IndoChina ditadbir oleh sebuah kerajaan pusat berkuasa mutlak.
Pembesar tempatan mempunyai kuasa penuh. Setiap birokrasi diketuai oleh
golongan Mandarin. Golongan Mandarin dipengaruhi sistem pentadbiran Tanah Besar
China. Mereka dipilih melalui peperiksaan dalam bidang bahasa dan kesusasteraan
Selepas kedatangan
Perancis, pentadbiran di IndoChina diketuai seorang Gabenor Jeneral yang
bertanggungjawab terus kepada Kementerian Tanah Jajahan di Paris. Leftenan
Gabenor menjadi pemerintah wilayah jajahan/ naungan. Pentadbiran turut dibantu
Residen Jeneral dan Residen Wilayah. Sebuah kerajaan pusat dibentuk dengan
penubuhan Union Indochinoise yang terdiri daripada Vietnam, Kemboja dan Laos. Perancis
menguasai pentadbiran.Semua rang undang-undang diluluskan oleh Parlimen
Perancis. Pentadbiran kerajaan tempatan tidak dicampuri oleh kerajaan pusat tetapi
mereka perlu membayar cukai dan menyediakan kerahan tenaga
Tanah Melayu
Sebelum kedatangan
British. Tanah Melayu mengamalkan Sistem Pembesar Empat Lipatan.Selepas
kedatangan British ke Tanah Melayu, Melaka, Pulau Pinang, dan Singapura
digabungkan menjadi Negeri-negeri Selat (NNS).Gabenor menjadi pemerintah
tertinggi NNS.Beliau dibantu residen kaunselor bagi ketiga-tiga negeri
tersebut.Pentadbiran peringkat kampung oleh penghulu dikekalkan.Perak,
Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan digabungkan menjadi Negeri-negeri Melayu
Bersekutu (NNMB).
Sistem Residen
diperkenalkan di NNMB.Kedah, Kelantan, Terengganu, Perlis dan Johor digabungkan
menjadi Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu (NNMTB). Sistem Penasihat
diperkenalkan di NNMTB.Residen dan Penasihat British diletakkan di bawah
Gabenor NNS.Tugas mereka adalah menasihati Sultan dalam semua perkara kecuali
hal ehwal agama Islam dan adat istiadat Melayu.Sistem kehakiman Barat
diperkenalkan.Sistem pengutipan cukai dilaksanakan.Negeri dibahagikan kepada
beberapa dibahagikan kepada beberapa daerah.Balai polis ditubuhkan.
Soalan
berkaitan
Bincangkan
ciri-ciri umum gerakan nasionalisme di Asia Tenggara.
Ciri-ciri umum gerakan nasionalisme di Asia Tenggara
dapat dibahagikan kepada dua tahap. Tahap pertama merupakan penentangan secara terbuka
tetapi bersifat setempat dan tidak berorganisasi. Isu utama ialah kebudayaan,
agama dan hak peribumi mencetuskan gerakan nasionalisme. Gerakan ini dipimpin
oleh golongan pertengahan yang berpendidikan Barat dan Asia Barat. Para
pemimpin nasionalis ini lebih menekankan kesedaran politik daripada tindakan
politik. Mereka menuntut hak-hak mereka dikembalikan dan taraf hidup mereka
dibaiki. Secara umumnya mereka tidak meminta kemerdekaan dengan segera.
Manakala tahap kedua pula merupakan gerakan nasionalisme
yang lebih lebih radikal
dan berorganisasi. Perubahan ini adalah disebabkan oleh gerakan nasionalisme
tahap pertama yang lebih sederhana sifatnya, namun gagal mencapai matlamat.
Gerakan pada tahap kedua dipimpin
golongan yang berpendidikan dan berpengetahuan luas dalam bidang kebudayaan dan
ilmu pengetahuan Barat.
Dengan itu, mereka dapat menyedari perubahan yang diperkenalkan oleh penjajah
serta kesannya terhadap bangsa dan negara mereka. Matlamat perjuangan mereka
lebih jelas, iaitu menuntut kemerdekaan dan membentuk kerajaan sendiri dan
berdaulat.
Soalan-soalan berkaitan
Bincangkan tahap-tahap gerakan nsionalisme di Asia
Tenggara.
Huraikan perkembangan nasionalisme di Asia Tenggara.
Terangkan gerakan nasionalisme di Asia Tenggara.
Filipina
Nasionalisme
tahap pertama merupakan gerakan dakyah yang dipimpin oleh Jose Rizal yang
mempunyai pengaruh kuat dan disokong oleh golongan pertengahan yang
berpendidikan Barat yang menuntut supaya diberikan hak yang sama seperti yang
diperolehi bangsa Sepanyol seperti kebebasan bersuara. Apabila tuntutan mereka
kurang mendapat tindak balas Sepanyol, Jose Rizal kemudiannya menubuhkan Liga
Filipina. Kerajaan Sepanyol berasa terancam lalu Jose Rizal ditangkap dan
dibuang negeri ke Dapitan Mindanao. Akhirnya Jose Rizal dikenakan hukuman bunuh
atas tuduhan terlibat dalam gerakan pemberontakan.
Nasionalisme
tahap kedua bermula apabila Katipunan ditubuhkan oleh Andres Bonifacio yang
memulakan penentangan secara radikal terhadap Sepanyol. Matlamat
perjuangangannya adalah untuk menyatukan bangsa Filipina dan mencapai
kemerdekaan melalui revolusi. Katipunan menggunakan media cetak seperti akhbar
Kalayan yang menjadi akhbar rasmi pertubuhan tersebut. kemudian, Katipunan
melancarkan revolusi bersenjata untuk menggulingkan pemerintahan Sepanyol
tetapi gagal. Katipunan semakin lemah apabila Bonifacio dihukum mati oleh
Emilio Aguinaldo. Aguinaldo telah mengadakan kerjasama dengan Amerika
Syarikat untuk mengusir Sepanyol. Pengisytiharan kemerdekaan Filipina oleh
Aguinaldo tidak disahkan oleh Amerika Syarikat. Dengan itu, revolusi diteruskan
sehingga Aguinaldo ditangkap. Kerajaan Amerika terpaksa membenarkan penubuhan
parti-parti politik sederhana. Sergio Osmena telah dilantik mengetuai Dewan Perhimpunan
apabila partinya iaitu Parti Nasional memenangi pilihanraya pada tahun 1907.
namun begitu, hanya pada tahun 1940-an nasionalis Filipina kembali menuntut
kemerdekaan melalui perlembagaan.
Indonesia
Nasionalis
di Indonesia memberi tumpuan penuh kepada isu-isu pendidikan kerena bagi mereka
pendidikan yang akan mengubah nasib rakyat Indonesia. Raden Adjeng Kartini
berusaha memajukan pendidikan untuk kaum wanita melalui karyanya Habis Gelap
Terbitlah Terang dan Penulisan Seorang Puteri Jawa telah memdedahkan kemunduran
rakyat Indonesia dan penindasan penjajah Belanda. Perjuangannya telah memberi
inspirasi kepada pejuang-pejuang selepasnya. Selain itu, Muhammadiyah
merupakan pertubuhan yang penting pada tahap ini yang bermatlamat untuk
menyebarkan Islam yang sebenar dan menghindari acaman sekularisme Barat serta
agama Kristian. Pertubuhan ini banyak membina sekolah, klinik dan masjid.
Tahap
kedua gerakan nasionalisme di Indonesia memperlihatkan perjuangan parti-parti
radikal seperti Sarekat Islam, Parti Komunis Indonesia dan Parti Nasional
Indonesia. Pada tahap ini parti-parti politik begitu lantang menuntut
kemerdekaan Indonesia sekalipun dengan kekerasan. PNI dibawah pimpinan Soekarno
begitu popular kerana perjuangannya dapat mempengaruhi rakyat Indonesia. Namun
begitu, Belanda telah menangkap pemimpin yang radikal termasuklah Soekarno dan
mengharamkan PNI.
Indochina
Gerakan
nasionalisme lebih bertumpu di Vietnam serta dipelopori oleh golongan bangsawan
dan pegawai daripada golongan Mandarin. Mereka memperjuangkan pemulihan sistem
pemerintahan beraja. Golongan menengah berpendidikan Barat pula memperjuangkan
pendidikan Barat dalam kalangan rakyat. Phan Boi Chau telah memimpin satu
gerakan revolusi tetapi gagal. Beliau kemudiannya menubuhkan Viet Nam Quang Phu
Hoi (VNQPH) dan melancarkan beberapa pemberontakan di Tongkin serta melancarkan
gerakan dakyah di Vietnam. Phan Boi Chau kemudiannya telah dipenjara dan VNQPH
diharamkan oleh Perancis.
Kegagalan
parti-parti politik sederhana untuk mendapatkan kerjasama Perancis telah
melahirkan gerakan nasionalisme yang lebih radikal. Gerakan nasionalisme pada
tahap ini memperlihatkan perjuangan Viet Nam Quoc Dang-Dang (VNQDD) dan Parti
Komunis Vietnam (PKV). Namun begitu, VNQDD telah ditangkap dan Nguyen Thai Hoc
dihukum bunuh. Manakala Ho Chi Minh pemimpin PKV terpaksa melarikan diri ke
Hong Kong. Sikap keras Perancis menyebabkan gerakan nasionalisme kembali
bercorak sederhana dibawah pimpinan Maharaja Boa Dai. Usaha-usaha pembaharuan
beliau bukan sahaja disekat, malah baginda dilarang melibatkan diri dalam
gerakan nasionalisme.
Burma
Gerakan
nasionalisme tahap pertama di Burma memperlihatkan perjuangan golongan sami
Buddha dan golongan elit berpendidikan Barat. Golongan sami Budhha telah
menubuhkan Persatuan Belia Buddha yang bertujuan untuk mengekalkan tradisi
Buddha dan memajukan pendidikan dalam kalangan rakyat Burma. Pertubuhan ini
menggunakan isu kasut untuk menbangkitkan semangat nasionalisme rakyat.
Kemudiannya Persatuan Belia Budhha mejadi lebih radikal di bawah pimpinan U Ba
Pe . Pemimpin-pemimpin Persatuan Belia Buddha kemudiannya menubuhkan Majlis
Persatuan Am Kesatuan-Kesatuan Burma pada tahun 1920 yang lebih radikal.
Gerakan
nasionalisme tahap kedua muncul apabila Laporan Montagu-Chelsford menyatakan bahawa
Burma masih belum bersedia untuk memerintah sendiri. Menjelang tahun 1920,
tercetus Revolusi Pelajar yang menuntut penubuhan sebuah universiti untuk
mereka. Gerakan seterusnya merupakan gerakan sami Budhha melalui Majlis Am
Sangha Sametggi yang mencetuskan Pemberontakan Saya San. Pembrontakan tersebut
diketuai oleh Saya San iaitu bekas pongyi dan pemimpin di Tharawaddy. Kemudian
muncul pula Liga Anti Pemisahan yang menganggap pemisahan dengan India akan
melewatkan kemerdekaan. Pengenalan Perlembagaan Burma 1935 memberi peluang ke
arah berkerajaan sendiri. Golongan Thakin menubuhkan Parti Dobama Asiayone
untuk menuntut kemerdekaan. Para pemimpin terdiri daripada Aung San, Kyaw Nein
dan U Nu. Dr Ba Maw yang telah memenangi pilihan raya pada tahun 1937 telah dilantik menjadi
Perdana Menteri yang pertama.
Thailand
Gerakan
nasionalisme di Thailand berbeza daripada negara lain yang bersifat
antipenjajah. Nasionalisme pada peringkat pertama merupakan kegelishan rakyat
penguasaan politik oleh kerabat diraja dan juga penentangan terhadap raja
berkuasa mutlak. Perkembangan sistem pendidikan Barat telah memberikan
pendedahan terhadap fahaman liberal, sistem demokrasi dan sistem raja
berpelembagaan kepada golongan intelek. Kelemahan sistem pentadbiran dan sikap boros
Raja Vajiravudh menyebabkan rakyat tidak puas hati yang membawa kepada
penubuhan Parti Rakyat oleh Nai Pridi Panomyong dan Field Marshall Phibul
Songram. Parti Rakyat telah melancarkan Revolusi Thai yang menamatkan sistem
raja berkuasa mutlak.
Manakala
pada tahap kedua adalah disebabkan rasa tidak puas hati rakyat terhadap
cengkaman ekonomi oleh kapitalis Barat dan orang Cina. Semasa Phibul Songram
menjadi Perdana Menteri, beliau meluluskan undang-undang untuk menyekat
kebebasan dan penguasaan ekonomi oleh orang Cina. Malahan sekolah Cina dan
akhbar Cina ditutup. Penduduk peribumi digalakkan melibatkan diri dalam
aktiviti ekonomi. Jawatan tertinggi dalam kerajaan hanya dikhaskan kepada
penganut agama Buddha. Kemudiannya Phibul telah menukar nama negara Siam kepada
Thailand yang bermaksud Tanah Bebas. Hasil daripada kerjasama dengan
Jepun semasa perang Dunia Kedua, Thailand telah berjaya mendapatkan semula
wilayah-wilayah di indoChina dan di Tanah Melayu.
Semenanjung Tanah Melayu, Sarawak,
Sabah dan Singapura
Di
Semenanjung Tanah Melayu, Sarawak, Sabah dan Singapura bermula apabila
pemimpin tempatan menentang dasar penaklukan British yang telah menjejaskan
kepentingan mereka. British telah memperkenalkan sistem cukai, undang-undang
dan peraturan tanah untuk mendapatkan hasil maksimum. Penentangan tahap pertama
lebih sederhana kerana perjuangan tidak menyeluruh dan diperjuangkan oleh
pemimpin setempat sahaja serta tidak berorganisasi. Contoh penentangan Haji
Abdul Rahman Limbong di Terengganu dan Tok Janggut di Kelantan.
Pada
tahap kedua, disebabkan oleh perkembangan sistem pendidikan Inggeris dan
sekolah vernakular Melayu serta orang Melayu yang menerima pendidikan daripada
Timur Tengah telah melahirkan golongan intelek Melayu yang mampu berfikir
tentang kemajuan bangsanya. Oleh itu mereka telah bersatu melalui Gerakan Islah
dan Kesatuan Melayu Singapura. Mereka menggunakan akhbar, malajah dan novel
dalam menggerakan kesedaran kebangsaan orang Melayu.
Soalan-soalan berkaitan
Mengapakah gerakan nasionalisme di Thailand berbeza daripada
negara-negara lain.
Terangka perkembangan nasionalisme di Thailand.
Gerakan
nasionalisme di Thailand berbeza daripada negara lain yang bersifat
antipenjajah. Nasionalisme pada peringkat pertama merupakan kegelishan rakyat
penguasaan politik oleh kerabat diraja dan juga penentangan terhadap raja
berkuasa mutlak. Perkembangan sistem pendidikan Barat telah memberikan
pendedahan terhadap fahaman liberal, sistem demokrasi dan sistem raja
berpelembagaan kepada golongan intelek. Kelemahan sistem pentadbiran dan sikap
boros Raja Vajiravudh menyebabkan rakyat tidak puas hati yang membawa kepada
penubuhan Parti Rakyat oleh Nai Pridi Panomyong dan Field Marshall Phibul
Songram. Parti Rakyat telah melancarkan Revolusi Thai yang menamatkan sistem
raja berkuasa mutlak.
Manakala
pada tahap kedua adalah disebabkan rasa tidak puas hati rakyat terhadap
cengkaman ekonomi oleh kapitalis Barat dan orang Cina. Semasa Phibul Songram
menjadi Perdana Menteri, beliau meluluskan undang-undang untuk menyekat
kebebasan dan penguasaan ekonomi oleh orang Cina. Malahan sekolah Cina dan
akhbar Cina ditutup. Penduduk peribumi digalakkan melibatkan diri dalam
aktiviti ekonomi. Jawatan tertinggi dalam kerajaan hanya dikhaskan kepada penganut
agama Buddha. Kemudiannya Phibul telah menukar nama negara Siam kepada Thailand
yang bermaksud Tanah Bebas. Hasil daripada kerjasama dengan Jepun semasa
perang Dunia Kedua, Thailand telah berjaya mendapatkan semula wilayah-wilayah
di IndoChina dan di Tanah Melayu.
No comments:
Post a Comment